Het krijgen van een kind met behulp van een spermadonor door een lesbisch koppel

Het ouderschap in regenbooggezinnen kan complex zijn, vooral als het gaat om de juridische erkenning van de duomoeder. In deze blog bespreken we de verschillende manieren waarop de duomoeder juridisch ouder kan worden van het kind, inclusief erkenning, adoptie en gerechtelijke vaststelling.

De geboortemoeder en duomoeder

De geboortemoeder is de vrouw die het kind baart en is automatisch juridisch ouder. De duomoeder, de vrouwelijke partner van de geboortemoeder, kan ook juridisch ouder worden, afhankelijk van haar relatie met de geboortemoeder en de omstandigheden rond de conceptie. Als de duomoeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met de geboortemoeder en er sprake is van een onbekende donor (B-donor), wordt ze automatisch juridisch ouder.

In andere gevallen kan de duomoeder juridisch ouder worden door erkenning, adoptie of gerechtelijke vaststelling.

Erkenning
Erkenning is een formele handeling waarbij de duomoeder het kind als haar eigen kind erkent. Dit kan worden gedaan bij de gemeente of door een notariële akte. Voor de erkenning is toestemming nodig van de geboortemoeder als het kind jonger is dan 16 jaar. Voor kinderen van 12 jaar en ouder is ook hun toestemming nodig, en vanaf 16 jaar is alleen de toestemming van het kind vereist.

Als de geboortemoeder geen toestemming geeft, kan de duomoeder vervangende toestemming vragen aan de rechter. Dit wordt verleend als de duomoeder kan aantonen dat ze instemde met een handeling die tot de verwekking heeft geleid. Een voorbeeld hiervan is als de geboortemoeder en de duomoeder gezamenlijk hebben besloten om een inseminatieproces te doorlopen. Op deze manier stemt de duomoeder in met een handeling die mogelijk tot verwekking kan hebben geleid. Deze vervangende toestemming wordt alleen verleend als dit in het belang van het kind is.

Vanaf 1 januari 2023 hebben de duomoeder en geboortemoeder automatisch gezamenlijk gezag als de erkenning plaatsvindt. Gezamenlijk gezag betekent dat beide ouders samen beslissingen nemen over belangrijke aspecten van het leven van het kind. Dit omvat zaken zoals onderwijs, medische behandelingen, verblijfplaats en andere belangrijke aspecten van het leven van het kind. Voor erkenningen vóór deze datum kan gezamenlijk gezag aangevraagd worden bij de rechtbank.

Wanneer de erkenning plaats heeft gevonden vóór deze datum, is er geen automatisch gezamenlijk gezag. Vervolgens kan na de erkenning door de duomoeder samen met de moeder gezamenlijk gezag aangevraagd worden bij de rechtbank.

Adoptie
Adoptie vindt plaats door een uitspraak van de rechtbank op verzoek van twee personen samen of op verzoek van één persoon. Als twee personen gezamenlijk adoptie verzoeken, moeten zij ten minste 3 jaar samen hebben gewoond. Het verzoek kan ook gedaan worden door de adoptieouder die echtgenoot, geregistreerd partner of andere levensgezel van de geboortemoeder is.  Als het kind binnen de relatie van de geboortemoeder en duomoeder geboren is, geldt deze vereiste niet.

De adoptie kan door de duomoeder voor de geboorte van het kind worden verzocht. In dat geval geldt de adoptie vanaf de geboorte van het kind. De adoptie kan niet gelden op een tijdstip van vóór de geboorte van het kind.

Gerechtelijke vaststelling
In het geval dat de duomoeder niet instemt met erkenning of adoptie kan haar ouderschap gerechtelijk vastgesteld worden door de rechtbank. Dit is mogelijk als de duomoeder als partner van de geboortemoeder ingestemd heeft met een handeling die mogelijk tot verwekking kan hebben geleid. Het verzoek voor gerechtelijke vaststelling kan worden ingediend door de geboortemoeder, het kind (vanaf 16 jaar), of de duomoeder zelf. Vaststelling van het ouderschap is niet mogelijk indien het kind al twee ouders heeft. Gerechtelijke vaststelling biedt juridische zekerheid en creëert rechten en plichten, zoals onderhoudsverplichtingen en erfrecht.

Wilt u meer informatie over de spermadonorovereenkomst? Neem dan gerust contact met ons op 085-0161860